De vaanstandschroef (Bezint eer ge begint)
Speling op de bladen
Daar zit wel erg veel speling op Jur. Geert trekt en duwt wat aan de bladen van mijn vaanstandschroef , die duidelijk een beetje meebewegen. Kijk hier, en hij doet hetzelfde bij de schroef van zijn eigen boot, en die bewegen beduidend minder.
Onze North Beaches zijn net het water uit en staan netjes naast elkaar op de kant en uiteraard onderwerpen we beide boten aan een kritische inspectie. Het is zo, de speling op mijn schroefbladen baarde vorig jaar ook al wat zorg maar ja, zo’n schroef is vast wel ingewikkeld van binnen, dat haal je niet één twee drie zo maar even uit elkaar. Volgend jaar willen we weer naar de Oostzee en terug door het Noord Oostzee Kanaal wil je niet dat halverwege je schroef er afvalt, dus er moet wel iets mee en hier op de jachthaven is ook niet iemand die er veel verstand van heeft en er wat zinnigs over kan zeggen. Als ik het oordeel van bijvoorbeeld de leverancier wil hebben dan moet ik waarschijnlijk toch met de gedemonteerde schroef daarheen voor advies. Als ik vanuit Grouw een monteur naar Bunschoten laat komen zegt ie ook dat eerst die schroef eraf moet. Conclusie: mouwen opstropen en los die schroef.
De schroef er af
Op een mooie droge dag in november ga ik aan de slag. Achterop zit een anode, die gaat er met 3 inbus boutjes lossen vanaf. Dan kom ik bij het achterstuk van de schroef. Dat zit met 6 inbusboutjes vast die ieder geborgd zijn met een splitpen. Dat kan ik ook. Even later liggen de drie bladen plus nog wat onderdelen op de grond. Alles onder een laagje vet.
Thuis maak ik alles goed schoon en dan blijkt dat er onder het vet meerdere merktekentjes tevoorschijn komen.
Als ik later op de haven het achter gebleven staartstuk goed schoon maak blijken daar onder het vet ook allemaal merktekens op de onderdelen te staan.
Ik heb zelf een instructieboekje bij levering van de boot gekregen in het Italiaans/Engels. Geert stuurt me een pdf van een wat recenter instuctieboekje met daarbij een QR-code die linkt naar instructiefilmpjes op Youtube. Heel leerzaam allemaal, had ik misschien beter eerst kunnen bekijken. Want hoe de merktekens tegenover elkaar gezet worden bepaalt de spoed van de schroef vooruit en achteruit. En hoe het precies gezeten heeft heb ik vanwege het vet niet gezien.
Passen zonder vet
Nu alle onderdelen schoon zijn monteer ik alle onderdelen weer zoals in het filmpje getoond wordt, met de merktekenkeuze die daar als voorbeeld genoemd wordt. Nu kan ik mooi kijken wat allemaal in elkaar moet passen en waar die speling nou precies zit. In het niet gedemonteerde deel zitten ook bewegende delen maar te oordelen naar de tekening en het instructiefilmpje kan daar niet veel mis zijn.
De tandwielen lijken goed in elkaar te grijpen en vertonen geen overmatige slijtage. De speling lijkt vooral te zitten gaten en kragen waarin de schroefbladen vastgehouden worden. Daar kan naar mijn idee ook niet zo veel mis mee gaan. Wel blijkt door alle nummers op de losse onderdelen dat de onderdelen niet verwisselbaar zijn en dus waarschijnlijk ook niet afzonderlijk vervangen kunnen worden. Een geheel nieuwe schroef kost tussen de €1500-2000, ook dat speelt in de besluitvorming mee. Bij deze proefmontage blijkt dat de bladen zowel in de vooruit als achteruit stand een ongeveer gelijke hoek met de schroefas maken. Uiteindelijk besluit ik alles met veel vet weer in elkaar te zetten op dezelfde manier als eerst zonder vet.
Als alles zit en de naaf geheel en volledig met vet gevuld is blijken de bladen weinig speling meer te vertonen. In het instructiefilmpje laten ze zien dat je vet moet spuiten in de nippels, dan de bladen heen en weer draaien, dan weer vetspuiten, dan weer draaien etc etc. Zo uitgebreid heb ik dat nooit gedaan maar dat had kennelijk wel gemoeten.
Lessen geleerd.
- Lees voor het werk de gebruiksaanwijzing en filmpje in dit geval.
- De merktekens op de naaf bij de schroefas hadden aan kunnen geven hoe de zaak van binnen gemonteerd was. Ik vond de merktekens pas achteraf. Beter opletten voor je begint.
- Jaarlijks de naaf volspuiten met vet. En dan tussendoor de bladen draaien.
In een artikel volgend jaar zal ik melden of de schroef zich komend seizoen goed gehouden heeft